Nul op de meter woning | NOM woning

We werpen een blik op een van de in Nederland gerealiseerde 'Nul op de meter' projecten;

55 woningen in Heerhugowaard zijn gerenoveerd volgens het Nul op de Meter-principe en maken dit in de praktijk ook waar, zo blijkt uit een onderzoek wat 'n jaar heeft gelopen.

Eerst even terug naar wat er aan de woningen is gedaan:

De BAM (aannemer) zette als het ware een nieuw huis over de oude woning heen.
Aan de buitenkant van de woning zijn nieuwe slimme gevel- en dakmodules geplaatst. Maar ook de binnenkant werd aangepakt; bewoners van de pilotwoningen kregen een nieuwe keuken, badkamer en toilet.

Alle ingrepen op een rij:

Het betreft een all electric huis
De lucht-water warmtepomp en balansventilatie met WTW is in een energiemodule verenigd achter de woning
28 PV panelen die gezamenlijk 6600 KW per jaar opwekken
A+++ witgoed
Prefab gevels en dak met de geïntegreerde PV-cellen
Kruipruimtes zijn voorzien van Drowa chips
Fundering is aan de buitenzijde geïsoleerd
Keuken: vervanging met Ikea keuken zodat bewoner gemakkelijk kan uitbreiden of (later) vervangen incl. re-circulatiekap en inductiekookplaat
Badkamer: Tegelwerk is vervangen door glas zodat er minder stof is, de installatie sneller verloopt en het schoonmaakwerk gemakkelijker is.
Kunststof vloeren (ook in toilet) en nieuw sanitair

Het 'eerste jaar metingen' van deze Nul op de Meter-renovaties wijzen uit dat Nul op de Meter werkt.

De woningen leveren zelfs meer elektriciteit dan contractueel was afgesproken. Bewoners zijn over het algemeen tevreden: het huis is comfortabel en weer helemaal ‘up-to-date’. Ze zijn vooral blij met hun nieuwe badkamer en keuken en hoe mooi dit er allemaal uitziet, maar daar ging het natuurlijk niet om. Gelukkig noemen ze ook vaak het verbeterde comfort (lekker warm, geen tocht, minder geluid van buiten) als positief resultaat. Daarnaast is men blij met de inductiekookplaat, dat kwam zelfs opvallend vaak naar voren.

Renovatie duurde langer

De bewoners waren minder tevreden over de uitvoering naar Nul op de Meter, zo blijkt uit interviews. Bewoners zijn vooral ontevreden over de planning en de opzet. Bijna de helft van de bewoners is hier ontevreden over. Dat lijkt vooral voort te komen uit het feit dat de renovatie veel langer duurde dan was gecommuniceerd en gepland. Zowel de bedenkers als de bouwer hebben de complexiteit en de intensiteit van de renovatie onderschat. Dit had te maken met aanloopproblemen rond installaties, in het bijzonder de warmtepomp, maar ook omdat veel aandacht en middelen weglekten naar de inmiddels opgeleverde woningen. Daar was achteraf nog meer te doen dan voorzien.

Een jaar gemeten

Het project in Heerhugowaard, een samenwerking tussen corporatie Woonwaard en ontwikkelend bouwer BAM, is het eerste Nul op de Meter project in Nederland waar een jaar lang en dus in alle seizoenen gemonitord is. In opdracht van Stroomversnelling/Energiesprong is een rapport uitgebracht. RIGO onderzocht de resultaten van de door BAM en woningcorporatie Woonwaard georganiseerde bewonersinterviews over het renovatieproces. TNO analyseerde de meetgegevens over energiegebruik en de energieopwekking. Dit leverde een aantal leerzame resultaten, lessen en tips op die zijn gebundeld in een rapport.

Tevredenheid bewoners

Van de bewoners is driekwart na de renovatie vooral positief. Het meest tevreden zijn de bewoners over de werklui. “Die verdienen een dikke tien!”, zo stelde een bewoonster. Qua resultaat, en dus het comfort van de woning, raden bewoners het anderen dan ook graag aan. Hierover verschijnt binnenkort een tweede rapport van Woonwaard waarin ervaringen van bewoners na twee jaar wonen zijn opgenomen.

Belangrijke lessen

Met de pilot in Heerhugowaard zijn ook enkele lessen geleerd. Bewoners waren minder tevreden over het proces. Zo duurde de renovatie hen langer dan gedacht en viel het renoveren in bewoonde staat toch iets tegen. De belangrijkste les met het oog op bewoners is dat zij goed op de hoogte moeten worden gehouden van de planning. Beloof minder en lever meer, is het advies aan de bouwer: schets liever een langere doorlooptijd, dan kan het altijd meevallen. Ook zouden een aantal bewoners liever tijdelijk ergens anders wonen tijdens de werkzaamheden. Inmiddels wordt in andere projecten daarvoor bijvoorbeeld gebruik gemaakt van een wisselwoning.

Woonwaard en BAM passen inmiddels verbeteringen naar aanleiding van de geleerde lessen toe op lopende en nieuwe projecten. Ook de andere deelnemers binnen de Stroomversnelling worden hierin meegenomen.

Energieprestaties gegarandeerd

Met de bewoners is een energieprestatiecontract afgesloten, een bedrag dat zij betalen voor de gegarandeerde energie. Dit komt voort uit de Energieprestatievergoeding. Het energiecontract met bewoners wordt ook wel energiebundel genoemd; het aantal kilowatts dat de bewoner jaarlijks kan inzetten voor huishoudelijk gebruik en ventilatie. Eventueel meerverbruik ten opzichte van de bundel komt voor rekening van de bewoners, eventueel minderverbruik komt ten goede aan de bewoners. Voor het jaar 2015 zijn de contractdoelstellingen voor alle woningen gehaald en daarmee is de belofte aan de bewoners volledig waar gemaakt. Er is bij veel woningen zelfs meer elektriciteit opgewekt wat naast een comfortabele woning een extra voordeel voor de bewoners is.

Al met al geeft dit goede moed voor de toekomst waarbij nog veel meer Nederlandse woningen naar nul op de meter kunnen.

Bron: Stroomversnelling, Het onderzoeks rapport treft u hier

Oktober 2016: Verschillende projecten volgen natuurlijk bovenstaand project.

Woning Stichting Stadlander realiseerde in Oud-Vossemeer onlangs een renovatie naar NOM woningen
In Roden is onlangs de Corporatie Woonborg gestart met renovatie van 33 woningen naar Nul Op de Meter.
Ook deze Nul op de Meter houdt in dat een woning gedurende een jaar net zoveel energie produceert als gebruikt De energie voor deze woningen wordt ook daar opgewekt met PV panelen. De opgewekte energie wordt door een warmtepomp omgezet naar warm tapwater en verwarming. De energie opbrengst van de panelen is over een jaar gemeten voldoende voor een gemiddeld gezin van drie personen. Bouwgroep Dijkstra Draisma voert deze renovatie uit. (bron: Woonborg).

Nog enkele andere begrippen:

Een Passief huis

Een passiefhuis is een woning die zeer goed geïsoleerd en ‘luchtdicht’ is.
Natuurlijk moet deze woning wel voldoen aan alle richtlijnen en zal er dus geventileerd moeten worden. Op basis van CO² meting moet buitenlucht binnen worden gelaten middels, bijna altijd, een WTW systeem (warmte terugwinning uit de ventilatie lucht).

Een passief gebouwde woning of utiliteitsgebouw heeft een zeer laag energiegebruik, maar is dus niet per definitie energieneutraal. Passiefhuizen mogen niet meer dan 15 kWh/m² per jaar verbruiken voor ruimteverwarming. De EPC voor passief gebouwde woningen ligt ongeveer tussen 0,3 en 0,4.

nZEB

Naast de erkende NOM, Passieshuis, Energie Neutraal, verschijnen soms ook nog andere termen zoals bijvoorbeeld nZEB

Dit staat voor nearly Zero Energy Building (bijna 0 energie gebouw)

Deze term komt van een bedrijf dat Europees een rekentool op de markt heeft gebracht.

Met die tool kunnen bouwers, ontwikkelaars, architecten en adviseurs energieprestaties van een gebouw integraal doorrekenen. De rekentool maakt energieprestaties nauwkeurig voorspelbaar zodat bouwers garanties kunnen afgeven aan toekomstige bewoners op het werkelijke energieverbruik.

De bouwfysische berekening PHPP vormt de basis van de rekenkern. Met de Nederlandse editie van deze rekentool, voorzien van Nederlandstalig handboek en datasheets voor de Nederlandse bouwpraktijk, wordt aan de toenemende vraag voldaan naar een berekeningsmethode die de energieprestaties van zeer energiezuinige gebouwen realistisch inzichtelijk maakt.

Verbruik en rendementen van verschillende ‘renewables’, zoals douche-WTW, warmtepompen, pv-panelen en heatpipes, kunnen bijvoorbeeld direct in de berekening worden gebruikt. De nZEB-tool is dan ook toepasbaar voor alle zeer energiezuinige woningen die nu in Nederland gebouwd of verbouwd worden. Specifiek ontwikkelde en in de tool opgenomen databladen zijn direct bruikbaar om de resultaten voor verschillende energiezuinige woningconcepten helder weer te geven. Denk bijvoorbeeld aan ‘nul-op-de-meter ‘ (NOM + EPV), Passiefhuis en binnenkort ook Active House (nog in ontwikkeling).

Ongetwijfeld volgen er nog meer namen die het geheel er niet echt duidelijker opmaken. Aan de andere kant wordt het met al die kreten duidelijk dat er volop beweging is.